Vladan Desnica jedan je od najznačajnijih srpskih pisaca iz Hrvatske. Zimskim ljetovanjem 1950. godine ušao je među vodeće pisce toga doba. Proljeća Ivana Galeba bila su kulminacija njegovih stvaralačkih mogućnosti i jedno od najboljih ostvarenja posleratne hrvatske narativne proze. U pomen na ovog pisca, još 1989. godine osmišljeni su Desničini susreti, koji su, nažalost, morali čekati 2005. godinu da bi od tada postali tradicija. Ove godine, prvi put su održani u Srbiji. Centar za komparativnohistorijske i interkulturne studije Filozofskog fakulteta u Zagrebu i Institut za književnost i umetnost u Beogradu realizovali su Desničine susrete 2016 u Beogradu od 23. do 25. septembra. Trodnevni Susreti su se realizovali u okviru zvanične bilateralne naučne saradnje Srbije i Hrvatske, odnosno projekta pod nazivom Desničini susreti i hrvatsko-srpski/srpskohrvatski interkulturalizam.

– Mislim da će, sudeći po svim izlaganjima, zbornik ovogodišnjih Susreta biti jedan od boljih zbornika ove manifestacije, koji će verificirati jedan veliki angažman stručnjaka u vezi sa temom interkulturalnosti, interdisciplinarnosti i svega onoga što trebamo da bismo pokušali misliti vlastito iskustvo sa različitih strana, iz različitih perspektiva – rekao je, u razgovoru za P-portal, profesor Dušan Marinković.

Ovogodišnje Desničine susrete su otvorili Bojan Jović, direktor Instituta za književnost i umetnost, i Drago Roksandić iz Centra za komparativnohistorijske i interkulturne studije Filozofskog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu.
Prvi dan Susreta doneo je mnoga zanimljiva petnaestominutna izlaganja, neretko u polemičkom tonu. Profesor Dušan Marinković sa Filozofskog fakulteta u Zagrebu je govorio na temu Aporije interkulturne južne slavistike, dok je Gojko Tešić sa Filozofskog fakulteta u Novom Sadu imao izlaganje na temu – Da li „naše“ može biti „njihovo“ i / ili da li „njihovo“ može biti „naše“?

Teme o interkulturalnosti, snažnim i dugim međusobnim vezama dva susedna naroda, o preklapanjima i prožimanjima, dotakle su, naravno, i pitanja jezika i njegovog razvoja i menjanja. Virna Karlić sa Filozozfskog fakulteta u Zagrebu govorila je na temu: Razvojni putevi jezika: od nacrta do suvremenog književnojezičnog izraza, a osvrnula se i na razvoj srpskog jezik od 19. veka do danas.

U okviru ovogodišnjih Susreta predstavljena su recentna izdanja i pregled izdavačke produkcije Centra za komparativnohistorijske i interkulturne studije i FF pressa Filozofskog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu. Predstavljeni su i zbornici sa Desničinih susreta iz 2014. i 2015. godine, dragocene publikacije koje su uredili Drago Roksandić i Ivana Cvijović Javorina. Promovisano je i italijansko izdanje romana Proljeća Ivana Galeba koje je objavljeno ove godine. O novom izdanju čuvenog Desničinog romana govorio je jedan od njegovih prevodilaca – Luka Valjo, sa Filološko-umetničkog fakulteta Univerziteta u Kragujevcu.

Zanimljiv deo manifestacije naslovljen „Vladan Desnica- privatno i javno“ predstavio je Vladana Desnicu iz manje poznatog ugla. Bilo je reči o ranim pesmama Vladana Desnice, kompleksnim delima sa inovativnom leksikom, kao i o prepisci Vladana Desnice i Dragana Jeremića. Sačuvana pisma svedoče o jednom velikom prijateljstvu, ali i o (ne)prilikama Vladana Desnice u posleratnim decenijama. Zanimljiva izlaganja u ovom delu Susreta prezentovale su Sanja Roić sa Odsjeka za talijanistiku Filozofskog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu, kao i Iva Tešić sa beogradskog Instituta za književnost i umetnost.

O Vladanu Desnici u školskim programima Srbije govorila je Jelena Đorđević, profesorka srpskog jezika i književnosti iz Gimnazije „Sveti Sava“ u Beogradu. Ona je podsetila na činjenicu da se Vladan Desnica u programu lektire za IV razred Srednje škole nalazi od 1964. godine do danas, kao i da se odlomci iz ovog romana nalaze u čitankama tek od 1974. godine. Analiirajući razliičite promene u pristupu proučavanju Desničinog romana tokom više decenija Jelena Đorđević se osvrnula na recepciju pisca i njegovog dela koja je nepobitno bila uslovljena političkom klimom tadašnje Jugoslavije. Njen rad je analizirao i školski program i različite metodološke pristupe Desničinom delu.

Zatvarajući prve beogradske Desničine susrete profesor Drago Roksandić je, pored ostalog, istakao da su odobrene projektne teme za 2016. i 2017. godinu vrlo važne kao „logični“ pomaci u razvitku ove manifestacije, ali i kao uvod u njenu novu razvojnu fazu. Ta faza je orijentisana prema inter- i trans- kulturalizmu, kao i prema umrežavanju saradnika koji su uključeni u dugoročna istraživanja, koja su važna i s hrvatske i sa srpske strane. On je dodao i da će sledeće godine biti obeleženo 50 godina od smrti Vladana Desnica, te da su tim povodom Centar za komparativnohistorijske i interkulturne studije i Hrvatsko društvo pisaca u dogovoru s Društvom za obnovu i revitalizaciju Kule Stojana Jankovića – Mostovi inicirali digitalizaciju sačuvane rukopisne ostavštine Vladana Desnice. Profesor Roksandić je istakao da je cilj ove inicijative da Desničina zaostavština bude trajno zaštićena, i dostupnija korisnicima.

[pullquote class=”full”]

Izložba o Vladanu Desnici
U vreme trajanja međunarodnog naučnog skupa “Hrvatsko-srpski/srpsko-hrvatski interkulturalizam danas: povodom 110. godišnjice rođenja Vladana Desnice”, u prostorijama Instituta za književnost i umetnost gosti su mogli da pogledaju izložbu “Vladan Desnica (1905 – 1967)” autorke Olge Krasić Marjanović iz Biblioteke grada Beograda. Izložba koja je prvi put postavljena u Biblioteci grada 2005. godine, realizovana je povodom tadašnjeg obeležavanja stogodišnjice rođenja Vladana Desnice. Autorka Olga Krasić Marjanović je na ovogodišnjim Desničinim susretima predstavila ovu izložbu osvrnuvši se na rad na njoj, na sistematsko i pažljivo skupljanje i proučavanje građe i odabir ključnih momenata iz života Vladana Desnice.

Na izložbi je na 26 printova predstavljen životni put Vladana Desnice – u privatnoj i u profesionalnoj sferi. Izložene su porodične fotografije, fotografije mladog pisca u društvu sa drugim jugoslovenskim književnim velikanima, odlomci rukopisa iz Desničinih dela, lična pisma, delovi intervjua, naslovne strane knjiga… Predstavljeni su i “Magazin sjeverne Dalmacije” iz 1934. i 1935. godine, koji je Desnica uređivao, fotografije s premijere drame “Ljestve Jakovljeve” u Jugoslovenskom dramskom pozoristu u Beogradu 1961. godine, kao i notni zapisi piščevih kompozicija.
Izložba je, baš kao i sami ovogodišnji Susreti, predstavila manje poznate detalje iz života Vladana Desnice. Građa za ovu izložbu prikupljana je iz više izvora. Korišćeni su dokumenti iz Zbirke porodice Desnica u Zagrebu, Narodne biblioteke Srbije, Biblioteke Matice srpske, Pozorišnog muzeja Srbije, te iz odeljenja Periodike i iz Zavičajnog odeljenja Biblioteke grada Beograda.

[/pullquote]