Naučni skup Desničini susreti koji se održava predstojećeg vikenda, od 23 do 25. septembra u Beogradu, baviće se zaostavštinom Vladana Desnice, ali i mnogim drugim značajnim temama. Susreti se održavaju u godini u kojoj se obeležava 110 godina od rođenja Vladana Desnice, a njihova centralna tema je hrvatsko-srpski i srpsko-hrvatski interkulturalizam danas. Susreti se održavaju u prostorijama Instituta za književnost i umetnost (Kralja Milana 2) i u Biblioteci grada (Knez Mihajilova 56).

O programu ovogodišnjih Desničinih susreta, učesnicima, najavljenim promocijama i predavanjima za P-portal govori Stanislava Barać iz Instituta za književnost i umetnost u Beogradu.

Kako je došlo do organizacije Desničinih susreta 2016 u Beogradu? I do saradnje Centra za komparativno-historijske i interkulturne studije Filozofskog fakulteta u Zagrebu i Instituta za književnost i umetnost u Beogradu?

Voditelj Centra za komparativnohistorijske i interkulturne studije, profesor Drago Roksandić, bio je u decembru 2005. godine gost Instituta za književnost i umetnost kao učesnik jednog velikog međunarodnog skupa. Taj skup učinio je, između ostalog, da se obnove neka stara, a započnu nova prijateljstva između naučnika iz Srbije i Hrvatske. Profesor Roksandić je očigledno među saradnicima Instituta prepoznao pouzdane saradnike u izgrađivanju Desničinih susreta kao stabilne i dugotrajne platforme srpsko-hrvatske ili hrvatsko-srpske naučne saradnje. Ispostavilo se da je bio u pravu: i Desničini susreti već čitavu deceniju funkcionišu na taj način, kao što su i saradnici Instituta redovni učesnici Susreta sve to vreme. Bilo je samo pitanje vremena kada će se steći uslovi da se se Desničini susreti organizuju u Beogradu. Zbog toga su Institut i Centar za komparativno-historijske i interkulturne studije konkurisali kod resornih Ministarstava za projekat dvogodišnje međunarodne bilateralne saradnje i osvojili ga.

Možete li nam nešto više reći o projektu Desničini susreti i hrvatsko-srpski / srpsko-hrvatski interkulturalizam?

Reč je o dvogodišnjem međunarodnom bilateralnom projektu koji podržavaju Republika Hrvatska i Republika Srbija. Naše države i resorna Ministarstva prepoznala su, očigledno, naša istraživanja kao vredna podrške i potvrdila značaj dosadašnjeg rada Desničinih susreta, odnosno, što je za nas i simbolički jako važno, potvrdila su značaj same teme hrvatsko-srpskog interkulturalizma. Sredstva koja se dodeljuju za ovaj projekat pre svega podrazumevaju istraživačke boravke članova srpskog i hrvatskog tima u Hrvatskoj, odnosno Srbiji. Ove godine, dakle, pored održavanja samog skupa, troje naučnika iz Zagreba boraviće u Beogradu tokom septembra, oktobra i decembra i koristiti biblioteke i arhive koji su im potrebni za istraživanja u okviru ovog projekta. Sledeće godine naučnici iz Srbije će na isti način iskoristiti svoje istraživačke boravke u Zagrebu.

Kako su osmišljeni i koncipirani ovogodišnji Desničini susreti? Koje su teme odabrane, ko će biti govornici?

Ovogodišni Desničini susreti nose naslov “Hrvatsko-srpski/srpsko-hrvatski interkulturalizam danas”. Povodom 110. obljetnice rođenja Vladana Desnice”. Oni, s jedne strane, istražuju različite aspekte zajedničkog, (post)jugoslovenskog nasleđa i hrvatsko-srpskog interkulturalizma problematizujući njihovo dosadašnje proučavanje, dok se, s druge strane, fokusiraju na delo samog Vladana Desnice u tom kontekstu, a donose i značajan broj potpuno novih dokumenata vezanih za život i rad pisca. Govornici su Drago Roksandić, Bojan Jović, Zvonko Kovač, Snježana Banović, Milanka Todić, Dušan Marinković, Gojko Tešić, Sanja Roić, Virna Karlić, Zvonko Maković, Luka Valjo, Marina Protrka Štimec, Bojan Đorđević… da nabrojimo samo neke.

U kojoj meri će se ovogodišnji susreti baviti osvrtom na dosadašnje proučavanje i recepciju dela Vladana Desnice?

U priličnoj meri. Čitava jedna sesija biće, na primer, posvećena razmatranju obeležavanja 100. godišnjice rođenja Vladana Desnice koje je održano u Beogradu 2005. godine. Tada je priređen dvodnevni program u Kulturnom centru Beograda, a u Biblioteci grada Beograda je održan naučni skup i predstavljeni su zbornik radova i izložba. Ova izložba iz 2005, “Vladan Desnica (1905–1967)”, čija je autorka Olga Krasić Marjanović, upravo je postavljena u prostorijama Instituta za književnost i umetnost, tako da će moći da je vide učesnici i gosti ovogodišnjih Desničinih susreta. Izložba predstavlja istoriju Desničine porodice, istoriju njegovog rada, citate iz proze, naslovne korice knjiga…

Koja književna izdanja i zbornici s ranijih Desničinih susreta će biti predstavljeni?

U Biblioteci grada Beograda će, u subotu, 24. septembra u 12 sati, biti predstavljena zbornici sa poslednja dva Desničina susreta. Zbornik iz 2016. stiže takoreći direktno iz štamparske prese. Biće izloženi svi dosadašnji zbornici, kao i druga izdanja CKHIS-a, tako da publika neće biti uskraćena za uvid u ukupan rad ovog Centra i biblioteke Desničinih susreta. Posebno će biti predstavljena poslednja knjiga Ivane Cvijović Javorine u okviru pomenute biblioteke.

Biće održana i svečana promocija italijanskog izdanja romana Proljeće Ivana Galeba. Ko je italijanski izdavač tog romana i ko će učestvovati u njegovoj beogradskoj promociji?

Biće predstavljen novi, redigovani prevod Proljeća Ivana Galeba na italijanski jezik, koji je na osnovu ranijeg prevoda Đovanija Bensija uradio Luka Valjo. Na beogradskoj promociji govoriće italijanistkinja Sanja Roić, redovna profesorka na Filozofskom fakultetu Sveučilišta u Zagrebu, Dragan Bošković, profesor Filološko-umetničkog fakulteta u Kragujevcu, Luka Valjo, koji je takođe profesor na tom fakultetu, kao i Mladen Vesković ispred Ministarstva kulture i informisanja.

Možete li nam nešto više reći o Šetnji (ne)ostvarenim Beogradom Vladana Desnice, koja je najavljena za 25. septembar? Ko je osmislio šetnju, šta se u njoj obilazi i zbog čega su ti gradski toponimi koji se obilaze važni za razumevanje Vladana Desnice, njegovog života i dela?

Šetnju smo osmislili, u najvećoj meri, profesor Roksandić, Vladan Bajčeta i ja, a ona je neizvodljiva bez svih znanja koja o radu Vladana Desnice i svim institucijama kraj kojih ćemo zastati poseduje prof. dr Bojan Đorđević, koji će šetnju i voditi. Proći ćemo pored zgrade Politike (čiji dopisnik Vladan Desnica nije uspeo da postane), Jugoslovenskog dramskog pozorišta (u kom su postavljene njegove Ljestve Jakovljeve), Radio Beograda (za koji je Desnica dao više intervjua), Srpske književne zadruge (koja je objavila Proljeća Ivana Galeba), Kulturnog centra Beograda i Andrićevog venca, a završiti je u kafeu Hotela Moskva. Bojan Đorđević je u svojim poslednjim istraživanjima pronašao čak zapis o broju sobe ovog hotela u kom je Desnica jednom važnom prilikom odseo. Šetnja počinje u 11 časova ispred Instituta za književnost i umetnost.

Da li su svi programi ovogodišnjih Desničinih susreta otvoreni za javnost?

Naravno. I sam poziv za učešće na skupu bio je objavljen na sajtu Instituta, a sve zainteresovane pozivamo da budu gosti skupa kako u Institutu i Biblioteci grada Beograda, tako i da nam se priključe u šetnji u nedelju.

Kako će se Institut za književnost i umetnost uključiti u obeležavanje 50 godina od smrti Vladana Desnice naredne godine?

I obeležavanje godišnjice smrti Vladana Desnice uključeno je zapravo u plan bilateralnog projekta i dato mu je naučno obličje. Desničini susreti za 2017. godinu održaće se, ako sve bude teklo po planu, u Zagrebu i nosiće temu “Bolest, umiranje i smrt u opusu Vladana Desnice i zapadnoj kulturi: antropološki, filozofski i poetički aspekti”.

[pullquote class=”full”]

Desničini susreti su pokrenuti 1989. godine, ali je njihovo je održavanje prekinuto zbog rata. Obnovljeni su 2005. godine, u godini u kojoj se obeležavalo 100 godina rođenja Vladana Desnice, i od tada se održavaju u kontinuitetu svake godine krajem septembra.

Vladan Desnica je rođen u Zadru u uglednoj građanskoj porodici koja je imala značajnu ulogu u društvenom i političkom životu Srba u Dalmaciji. Njegov otac je imao advokatsku kancelariju, a majka je bila iz poznate bokeljske porodice. Desnica je studirao pravo u Zagrebu i Parizu. Nakon diplomiranja radio je kao advokatski pripravnik u kancelariji svog oca, zatim je radio i u Državnom pravobranilaštvu u Splitu. Ratne godine proveo je sa porodicom na porodičnom imanju, a od 1945. do 1950. radio je u Zagrebu kao načelnik pravnog odeljenja Ministarstva finansija. Nakon toga, sve do smrti, 1967. godine, bio je slobodni umetnik, profesionalno posvećen književnosti.

Desnica je autor dva romana – Zimsko ljetovanje (1950) i Proljeća Ivana Galeba (1957). Napisao je i 32 novele, koje je objavio u četiri zbirke: Olupine na suncu (1952), Proljeće u Badrovcu (1955), Tu, odmah pored nas (1956.), i Fratar sa zelenom bradom (1959.).

Desnica se oprobao i u drugim književnim formama – pisao je i eseje, pozorišne kritike, feljtone i humoreske, kao i jedan dramski tekst. On se smatra nastavljačem dalmatinske proze, modernim sledbenikom Sime Matavulja, a njegov književni postupak, pored realizma i psihologije, odlikuju i novi elementi – poetizam i esejezam. Roman Proljeće Ivana Galeba, originalna je povest o sudbini umetnika, muzičara, satkana od sećanja, samoanaliza, razmišljanja i slika. Ovaj Desničin roman je njegovo najznačajnije delo i jedan od najboljih jugoslovenskih posleratnih romana.

[/pullquote]