Već nešto više od tri godine u Srpskom privrednom društvu Privrednik redovno se održavaju tribine pod nazivom “Reci što misliš”. Otvaraju se važna društvena pitanja, progovara se o problemima, dostignućima, istaknutim pojedincima iz zajednice, a prilika da kažu šta misle pruža se obrazovanim i za određene teme kompetentnim govornicima, kao i svim posetiocima koji žele da se uključe u raspravu. Poslednjih meseci organizaciji ovih tribina priključilo se i Vijeće srpske nacionalne manjine Grada Zagreba, pa su ovi skupovi postali i učestaliji, a svakako i posećeniji. U nizu aktuelnih i važnih tema koje se obrađuju, prošle sedmice je usledila tribina pod nazivom “Jasenovac, negiranje genocida i uloga Katoličke crkve u novom valu revizionizma”. Zbog negiranja istorijskih činjenica, manipulacije brojem žrtava i revizionističkih nastojanja kojima se u javnosti sve više daje legitimnost tema je i dalje osetljiva. Potvrdili su to i zagovornici onih ideja čija ekspanzija je bila povod za održavanje tribine. Potrudili su se da tribinu posete i demonstriraju ne samo svoje opasne i u istorijskim podacima neutemeljene tvrdnje, već i načine na koje ih šire.
Raspoloženje istoričara Dragana Markovine, koji je zajedno sa novinarom i teologom Dragom Pilselom govorio na tribini, delio je i dobar deo prisutnih gostiju, dok je jedan deo pozvanih najverovatnije i odustao od dolaska upravo iz istih osećaja. Besmislenost ikakve polemike o zločinima počinjenim u Jasenovcu, ali i o prirodi NDH, Markovina je istaknuo više puta, a svaki istup onih koji negiraju zločinački karakter NDH, i u ideji i u praksi, okarakterisao nepristojnim. Ipak, povod za održavanje ove tribine nije bila polemika sa simpatizerima ustaškog režima, već sve učestaliji primeri revizionizma koji prolaze bez kontrareakcija, a u prvom redu oni koji poslednjih dana dolaze iz samih crkvenih vrhova. Naime, Biskupska konferencija je nedavno zatražila od države da istraži istinu o “logorima” u Jasenovcu implicirajući time da ih je bilo više, čime je na svojevrstan način institucionalizovano podržala tezu koju zastupa i kontroverzni Institut za proučavanje trostrukog logora Jasenovac.
Falsifikovanje istorije nije pojava novijeg datuma, svedočimo joj, kako je i Dragan Markovina istaknuo, već dve decenije. Pritom niko ne negira posleratne partizanske obračune, niti ih iko opravdava. Ali konstantno ponavljanje teza o dvama totalitarizmima i ćutanje Katoličke crkve o Jasenovcu predstavlja vrhunac revizionističkih težnji, rečeno je na tribini koju je moderirao novinar Saša Kosanović. Spomenuti su i mnogi pokušaji nacionalističke i klerikalne desnice da po svojim uskim i jednostranim tumačenjima prekroji istoriju, ali i opasno prećutkivanje, posredno odobravanje takvih nastojanja. Od predsednice Kolinde Grabar Kitarović koja u nizu floskula koje upisuje u knjigu žalosti u Spomen-području Jasenovac izbegava da navede od koga su stradale žrtve u tom logoru, pa sve do paralela koje brojni političari povlače između zločinačkog režima NDH i socijalističke Jugoslavije. Sve to je začinjeno opšteprisutnom ustaškom ikonografijom u javnom prostoru, koja slabo koga zabrinjava. Mnogi od ovih revizionističkih pokušaja dobijaju i svesrdnu podršku javnih ličnosti, od kvazidokumentarnog filma Jakova Sedlara, pa sve do skandaloznog skupa o dečjem logoru u Jastrebarskom.
Drago Pilsel, kao teolog i vrhunski poznavalac crkvenih prilika, pokušao je, u hrišćanskom duhu, da izvuče i pozitivne trenutke u zvaničnoj crkvenoj politici, što je s obzirom na praktično delovanje pojedinih crkvenih predstavnika ipak ostalo neuverljivo. Međutim, govornici su na tribini prokomentarisali brojna druga pitanja, od reakcija na govor patrijarha Vartolomeja prilikom nedavne posete Zagrebu, do selekcije koju desni nacionalistički krugovi potpomognuti desnim klerom koriste kada govore o žrtvama, o nekim od razloga današnjeg negiranja genocida, ali i o specifičnostima hrvatskog nacionalizma, činiocima koji ga čine znatno drugačijim nego u ostalim postsocijalističkim i drugim zemljama.
Najargumentovaniji doprinos proučavanju teme Jasenovca i razotkrivanju novijih pokušaja falsifikovanja istine dao je, kako su se složili govornici, Slavko Goldštajn, na koga su se više puta pozivali i ocenili njegovu knjigu “Jasenovac – tragika, mitomanija, istina” najautoritativnijim doprinosom ovoj temi.
Osim samog povoda za održavanje tribine, tj. revizionističkih ekscesa u verskim vrhovima i afektivnog odgovora Drage Pilsela na provokacije iz publike u kom izražava spremnost da, u slučaju oružane pobune, čak i silom brani svoja uverenja i trenutne ustavne vrednosti, na tribini nije zapravo rečeno mnogo toga značajno novog.
Prisutni su imali priliku uživo da vide i čuju tvorca teze da “smirena rasprava i dalja istraživanja treba da pokažu da NDH i ZAVNOH treba da zamene mesta u Ustavu”. I na samoj tribini je podelio neke od svojih ideja, uz nimalo smirenu, pristojnu i argumentovanu podršku nekolicine istomišljenika, pa je prisutnima pokušao da objasni da za vreme NDH nije počinjen genocid.
Slučajevi ovako beskrupuloznog revizionizma i iskrivljivanja istorije u svrhu jačanja sopstvenih nacionalističkih mitova nisu usamljeni. Zagovornici ovih opasnih ideja čak ne beže od kvalifikacije svojih teza kao revizije, već drže da je revizija istorije neophodna. Kakvim se sve metodima služe, pored kvazinaučnih istraživanja, publikacija i javnih istupa, pokazali su i na Privrednikovoj tribini. Dajući time najbolju ilustraciju toga ko će i kakvu istoriju krojiti ako pošten svet, koji samo gleda svoja posla i ne želi da se zamara “ustašama i partizanima” nastavi to da im dopušta.
