Ako u Srbiji postoji neka suštinska decentralizacija, ona se tiče kulturnog života. Gotova svaka lokalna zajednica je pokrovitelj određene kulturne manifestacije prepoznatljive na nacionalnom nivou. U Trsteniku, primera radi, tako već četrdeset godina postoji manifestacija „Savremena srpska proza“.
U prva dva novembarska dana ove godine održana je jubilarna četrdeseta „Savremena srpska proza“. U centru pažnje bili su lik i delo književnika Vuleta Žurića (rođen u Sarajevu 1969). Pre Žurića, u analognoj poziciji, bili su, među ostalim: Miodrag Bulatović, Dragoslav Mihailović, Vidosav Stevanović, Slobodan Selenić, Aleksandar Tišma, Živojin Pavlović, Danilo Nikolić, Goran Petrović, Dobrica Ćosić, David Albahari, Svetislav Basara, Vladimir Pištalo, Drago Kekanović, Jelena Lengold, Jovica Aćin i drugi.
Povodom navedene jubilarne godišnjice, objavljena je u Trsteniku monografija „Antologija pisaca ′Savremene srpske proze′“. Svi pisci o kojima je bilo reči na manifestaciji predstavljeni su ili kratkim pričama ili odlomcima romana. Prvog dana manifestacije predstavljena je navedena antologija pisaca pod nazivom „Savremena srpska proza”, uz učešće Marka Nedića, Gojka Božovića i Veroljuba Vukašinovića. Odlomke iz antologije čitali su Dušan Jović i Tijana Matić, pruživši publici priliku da uživaju u vrhunskim delima domaće proze. U vijećnici Narodnog univerziteta održan je i književni portret pisca Vuleta Žurića, gde su o njegovom književnom radu govorili Jovana Milovančević, Muharem Bazdulj, Vladimir Papić, Vladan Bajčeta i Ivana Ilić.
Drugog dana manifestacije, u čitaonici Narodne biblioteke „Jefimija”, organizovan je okrugli sto na temu „Istorijski roman u novijoj srpskoj prozi”. Učesnici ovog stručnog panela bili su poznati književni kritičari Mileta Aćimović Ivkov, Gojko Božović, Nikola Moravčević, Ljubiša Đidić, Vladan Bajčeta, Mirko Demić, Vladimir Papić, Duško Babić, Milivoje R. Jovanović, Dejan Stojiljković i Vule Žurić.
Tokom okruglog stola, posebna pažnja posvećena je radu Vuleta Žurića, koji je do sada objavio brojne zbirke priča i romane, uključujući „U krevetu sa Madonom”, „Nedelja pacova”, „Umri muški” i „Republika Ćopić”. Žurić je, takođe, autor scenarija za film Gorana Markovića „Slepi putnik na brodu ludaka” (2017) i drame „Poslednji majdan Petra Kočića“, izvedene na sceni Narodnog pozorišta Republike Srpske. Njegov veliki doprinos radio dramama posvećenim značajnim srpskim piscima, kao što su Branko Ćopić, Bora Stanković, Milan Rakić i Milutin Uskoković, istakli su kritičari tokom diskusije.
Mada izmeštena iz žiže interesa mejnstrim medija i velikih centara, manifestacija „Savremena srpska proza“ daje jedan od najboljih uvida u kretanja srpske književnosti u posljednjih nekoliko decenija. Izborom autora u fokusu, uglavnom starijih od pedeset ili pedeset pet godina, ona na neki neformalan način „kanonizuje“ stanovite pisce. A u vremenu kad književna kritika sve više nestaje, okrugli stolovi i pripadajući zbornici predstavljaju nezaobilazan doprinos bibliografiji o izabranom autoru. Takođe, geografski položaj Trstenika, blizina Vrnjačke Banje, činjenica da mesto nije preterano udaljeno, ni od Novog Sada, ni od Beograda, a naročito ne od Kragujevca ili Niša, čini da se ljudi od pera ovoj manifestaciji rado vraćaju.
Marko Nedić, jedan od redovnijih učesnika ovog tradicionalnog skupa, zapisao je: „Ono što je za ′Savremenu srpsku prozu′, za njenu osnovnu poetičku, estetsku i vrednosnu orijentaciju izuzetno značajno odnosi se na izbor pisaca čiji portreti su osvetljeni na njoj i na teme koje su birane za esejističko i kritičko tumačenje, a dobrim delom i na izbor književnih kritičara koji su u tome učestvovali. Zato se susreti u Trsteniku mogu posmatrati i ocenjivati najpre kao veoma važna kritička građa o piscima čiji su književni portreti predstavljeni i protumačeni na njima. U okviru toga, sa sigurnošću se može reći da u izboru pisaca nije bilo isključivosti, dogmatizma i promašaja. Uvek su birani pisci različitih poetičkih, tematskih i drugih orijentacija i opredeljenja, pripadnici svih generacija, od najstarijih, koji su već zaokružili svoje delo, čime je olakšano formiranje njihovog kritičkog portreta, do mlađih, koji su se nametnuli provokativnošću svojih proznih ostvarenja i koji već sada predstavljaju najznačajnije autore savremene srpske proze. […] Zato se s pravom može reći da je osnovna orijentacija susreta bila pluralistička, i da se ona kretala od ′umerenog tradicionalizma′ (termin A. Jerkova), preko umerenog modernizma, čak do postmodernizma.“
Veroljub Vukašinović koji je svih ovih godina „dobri duh“ manifestacije uskoro odlazi u penziju. U tom smislu je pominjana antologija i njegovo lično „povlačenje crte“: on će i dalje nastaviti da radi na organizaciji „Savremene srpske proze“, ali značajno bi bilo da ovaj festival institucionalno nadraste uticaj i upliv jednog čoveka, što u Srbiji često biva mera stvari. On sam je pak ovih dana zabeležio i sledeće: „Pored bogate kolekcije zbornika radova, književni susreti ′Savremena srpska proza′ sadrže i kolekciju umetničkih slika zavičajnih slikara na kojima su prikazani portreti pojedinih pisaca. Sve to, zajedno sa foto-panoima koji prikazuju hronologiju i poetiku susreta, čini dokumentarnu izložbu pod nazivom ′Savremena srpska proza u Trsteniku (1984-2024), koju su priredile Jelena Dumanović i Ana Pavlović.“
