Postoji jedna odbojna crta unutar medija „dominantne struje“ u Zagrebu, Sarajevu, Prištini i dijelovima Crne Gore, a to je da se Beograd i Srbija u svakoj mogućoj situaciji pokušavaju predstaviti kao neka vrsta crne rupe, logora okruženog bodljikavom žicom i pakla na zemlji. Uprkos činjenici da pisci iz Bosne i Hrvatske, čak i kad nisu pretjerano poznati u Srbiji, tiražno bolje prolaze sa srpskim izdanjima svojih knjiga, nego sa onim u matičnim sredinama, uprkos tome što se redovno prave filmske koprodukcije i pozorišne saradnje, u medijima se stvara slika Srbije kao nekog „izolacionističkog parčeta kopna“, a u poređenju sa tobože kosmopolitskim ostatkom zapadnog Balkana.
Dvije incidentne situacije s kraja juna u tom smislu su poslužile za neobično koordinisanu propagandnu mobilizaciju. Najprije planirani gost festivala „Krokodil“, Feđa Štukan, glumac i pisac, biva vraćen sa graničnog prelaza Surčin na beogradskom aerodromu zbog „negativne bezbedonosne procene“, a zatim biva zabranjen festival „Miredita, dobar dan“ koji je predstavljao umjetničku scenu kosovskih Albanaca beogradskoj publici već dvocifren broj godina.
Iz perspektive autora ovog teksta, obe odluke su bile pogrešne, a nešto o tome je napisano i u prethodnim tekstovima na ovom mjestu. Međutim, indikativno je da niko od onih koji se zgražavaju nad srpskom primitivnošću ne navodi da je prije nekoliko godina ruskom piscu Zaharu Prilepinu zabranjeno da uđe u BiH. Svaka čast Feđi Štukanu i njegovoj knjizi „Blank“, ali Prilepin spada u savremenu svjetsku književnu elitu i preko ove zabrane se olako prelazilo, da sada ne pominjemo slučajeve poput onog istoričara Miloša Kovića koji, takođe, dugo nije mogao ući u BiH. O zabrani ulaska na teritoriju pod kontrolom Prištine glumcu Nenadu Jezdiću već smo pisali na ovom istom mjestu.
O zabrani ulaska Štukanu i zabrani festivala napisane su stotine tekstova, a gotovo niko ne notira potpuno suprotne primjere. Recimo, Narodno pozorište u Beogradu već godinama je na glasu kao „režimska institucija“, naročito otkad mu je na čelu glumac Svetislav Goncić, istaknuti kadar SNS-a. Upravno na sceni Narodnog pozorišta, u sklopu festivala BELEF, 21. juna ove godine gostovao je ZKM sa predstavom „Braća Karamazovi“ u režiji Olivera Frljića. U svom stilu, makar radio klasični tekst Dostojevskog, Frljić u predstavu, barem u beogradskoj izvedbi, inkorporira vrlo direktne i surove „prozivke“ predsjednika Srbije Aleksandra Vučića i patrijarha SPC Porfirija. Sala je bila puna, aplauz gromoglasan, a nikakve negativne kampanje nije bilo.
Možda i najprestižniji filmski festival u Srbiji već decenijama se održava na Paliću kod Subotice. Ključna nagrada ovog festivala zove se „Aleksandar Lifka“ i dodjeljuje se za „izuzetan doprinos evropskoj kinematografiji“. Jedan od troje ovogodišnjih pobjednika je sedamdesetčetvorogodišnji sarajevski režiser Ademir Kenović. Malo starija jugoslovenska publika pamti Kenovića po TV filmu „Ovo malo duše“ koji je snimio po scenariju Rajka Božića i koji je postao mali klasik. Njegov magnum opus vjerovatno je „Kuduz“ po scenariju Abdulaha Sidrana. Nakon što je Kusturica u toku rata odlučio da ne želi biti na strani tadašnjih vlasti u Sarajevu, Kenović je dobio (ne)formalnu titulu najvažnijeg bosanskog (i bošnjačkog) režisera. Najbolji amblem toga je naslovnica jedne sarajevske političke revije iz devedesetih sa naslovom „Kusturica je mrtav, živio Kenović“. I u toku rata i neposredno nakon rata, Kenović je u potpunosti slijedio narativ ratnih sarajevskih vlasti. Istini za volju, njegova poslijeratna karijera je više producentska nego režiserska. Bilo kako bilo, zbog njegovih najboljih filmova ova odluka umjetnički nikako nije sporna. Istovremeno, nekim od režisera koji su u Srbiji za vrijeme Miloševića snimali suštinski protivrežimske filmove, u Zagrebu i Sarajevu traže „ausvajs“ i za običnu participaciju na festivalima, a niko se ni po koju cijenu ne bi usudio da ih nagradi.
I u Raški i Užicu i u masi mjesta u unutrašnjosti na umjetničkim festivalima sasvim rutinski gostuju ljudi čiji su javni stavovi, eufemistično rečeno, antisrpski. To, naravno, nije vijest, i u mnogo čemu i ne treba biti. Što bi rekla stara izlizana parabola: nije vijest kad pas ujede čovjeka, nego kad čovjek ujede psa. A opet, ako vas danima i nedjeljama uvjeravaju da u nekoj sredini svakodnevno ljudi ujedaju pse, vrijedi možda podsjetiti da još uvijek daleko češće psi ujedaju ljude. Ili, ako cijelu stvar treba sasvim izričito uobličiti: i pored nekih negativnih tendencija koje su eskalirale posljednjih sedmica, Beograd i Srbija kao kulturna i javna sredina i dalje su neuporedivo otvoreniji od svih susjednih postjugoslovenskih zemalja i teritorija. Uostalom, u Sarajevu i Zagrebu, u medijima, glas Beograda i Srbije su ljudi sa manje od pet posto javne podrške njihovim stavovima. U obrnutom pravcu, odnosno u beogradskim medijima, redovno gostuju klasični propagandisti vlastitih nacionalnih politika.
