Učvršćujući tradiciju dugu više od jedne decenije, u Plandištu je 5. oktobra 2014. godine održan 12. Festival „Krajiški biseri“, reprezentativna manifestacija koja čuva i neguje nematerijalno kulturno nasleđe Srba Krajišnika.

Centralni deo manifestacije – festivalsko veče, počelo je svečanim defileom pevačkih gupa, od OŠ „Dositej Obradović“, preko centralnog trga u Plandištu, do Doma kluture. Defile je završen izlaskom grupa na glavnu scenu, gde su svi učesnici zajedno otpevali pesmu „Nema raja bez rodnoga kraja“, himnu Festivala „Krajiški biseri“.

U ime organizatora, prisutne je najpre pozdravio Nikola Vezmar, predsednik Zavičajnog udruženja Krajišnika „Nikola Tesla“. Festival je svečano otvorila Vesna Jaćović, direktor Kulturno-obrazovnog centra “Vuk Karadžić” Plandište.

U takmičarskom delu programa 23 pevačke grupe takmičile su se u izvornom krajiškom pevanju. Pored krajiških grupa iz čitave Srbije, ove godine na festivalu su prvi put učestvovale i pevačke grupe iz Republike Srpske i Bosne i Hercegovine.

Ovaj deo programa pratio je stručni žiri u tročlanom sastavu: u ulozi predsednika žirija bi je prof. dr Dimitrije Golemović, etnomuzikolog i profesor na Fakultetu muzičke umetnosti u Beogradu, Marija Vitas, diplomirani etnomuzikolog koji radi kao muzički urednik na Radiju Beograd i Dobrivoje Pavlica, pevač doajen ličkog i krajiškog pevanja i dugogodišnji istraživač. Nakon takmičarskog dela programa, žiri se povukao da sumira utiske i donese konačnu ocenu. Za to vreme, pevačke grupe su se predstavile sa po još jednom pesmom u revijalnom delu.

Po oceni žirija, titulu pobednika 12. festivala „Krajiški biseri“ ponela je Muška pjevačka grupa “Velebitski vragolani” iz Vrbasa. Drugo mesto osvojila je Izvorna ženska pevačka grupa KUD „Marko Orešković“ iz Bačkog Gračaca, dok je treće mesto pripalo Izvornoj grupi „Novo Potkozarje“ iz Gornje Dragotinje (opština Prijedor), Republika Srpska.

Tri prvoplasirane grupe nagrađene su prigodnim nagradama: plaketama sa zlatnim, srebrnim, odnosno bronzanim simbolom festivala, velikom diplomom za odgovarajuće osvojeno mesto, a svaki član grupe dobio je po malu diplomu i ličku kapu sa izvezenim simbolom festivala. Nagrade su uručili Sava Divljakov, direktor OŠ “Dositej Obradović” Plandište i Nikola Vezmar, predsednik Zavičajnog udruženja Krajišnika „Nikola Tesla“. Za izuzetan doprinos očuvanju kulture i običaja Srba Krajišnika, svaka grupa koja je učestvovala na festivalu nagrađena je zahvalnicom i prigodnim poklonima.

II seminar „Nematerijalno kulturno nasleđe Srba Krajišnika“

U okviru festivalskog dana, pre samog festivala, održan je drugi po redu seminar „Nematerijalno kulturno nasleđe Srba Krajišnika“. Osnovni ciljevi seminara su istraživnje, sistematizovanje i dokumentovanje nematerijalnog kulturnog nasleđa Srba Krajišnika, kao i podizanje svesti o izvornom narodnom stvaralaštvu i značaju očuvanja nematerijalnog kulturnog nasleđa, sa posebnim akcentom na izvorno krajiško pevanje kao izrazitu osobenost Srba krajiško-dinarskog područja. Vizija je da Seminar postane centralno mesto okupljanja, povezivanja i razmene znanja čuvara narodnog blaga, kulturno-umetničkih društava, izvornih pevačkih grupa, etnomuzikologa, istraživača, književnika, pevača i drugih zainteresovanih strana.

Sve pevačke grupe učesnice Festivala pohađale su seminar, za šta im je uručeno uverenje sa potpisom predavača: prof. dr Dimitrije O. Golemović, dr Rade S. N. Rajić, Dobrivoje Pavlica, Nada Jelić, Milan Vorkapić i Gojko Vezmar. Naučno-istraživčki radovi svih predavača objavljeni su u Zborniku radova koji je podeljen učesnicima seminara.

Izložba slika i rukotvorina

Kao deo festivalskog dana, u galeriji Kulturnog centra u Plandištu, veoma bogatom izložbom umetničkih dela posetiocima festivala predstavili su se krajiški slikari Mirko Rusić i Mirko Kukolj – Don. Takođe, u u sklopu izložbe svojim radovima predstavili su se i majstori drevnih zanata.

Učesnici 12. festivala „Krajiški biseri“ – Plandište 2014:

Momačka pjevačka grupa KUD „Dr Mladen Stojanović“ – Bački Jarak

Ansambl „Likosi“ – Novi Sad

Ženska pjevačka grupa KUD „Krajina“ – Beograd

Muška pjevačka grupa „Sana“ – Stara Pazova

Pjevačka grupa „Krajišnici s Fruške gore“ – Beočin

Ženska pjevačka grupa „Banija“ – Beograd

Izvorna grupa „Tradicija“ – Vršac

Izvorna pjevačka grupa „Kozara“ – Futog

Muška pjevačka grupa Udruženje građana Krajine „Zora“ – Kragujevac

Ženska pjevačka grupa „Sana“ – Stara Pazova

Izvorna grupa „Novo Potkozarje“ – Gornja Dragotinja (Prijedor)

Izvorna grupa „Krajišnici“ – KUD „Mladost“ – Velika Greda

Muška pevačka grupa „Petrova gora“ – Kljajićevo

Pjevačka grupa „Slavonke“ – Udruženje „Slavonija u srcu“ – Ugrinovci

Izvorna grupa „Žegar živi“ – Žegar

Krajiška grupa „Plitvice“ – Zavičajno udruženje „Dane i Mane” – Beograd

Izvorna grupa „Unac“ – Drvar

Izvorna ženska pevačka grupa KUD-a “Marko Orešković” – Bački Gračac

Muška pjevačka grupa KUD „Zavičaj – Banija“ – Majur (Šabac)

Muška pjevačka grupa KUD „Dr Mladen Stojanović“ – Bački Jarak

Ženska pjevačka grupa Udruženje građana Krajine „Zora“ – Kragujevac

Muška pjevačka grupa „Velebitski vragolani“ – Vrbas

Pjevačka grupa „Sinovi Krajine“ – Budisava

Specijalni gosti u revijalnom delu bili su guslar Sava Kontić, pevačka grupa „Sretenjske zore“, Dušan Brkljač- tamburica samica i guslar Ognjen Andrić.

 

Izvor: Zavičajno udruženje Krajišnika Nikola Tesla