Prije nekoliko godina otkrio sam zanimljivu koincidenciju: Vudi Alen i Ljubomir Simović rodili su se u razmaku manjem od dvadeset i četiri sata. Jednom u krštenici stoji prvi, a drugom drugi decembar 1935, jednom Njujork, drugom Užice i to mi je bilo mnogo zabavno. Nekoliko puta sam tu činjenicu varirao i mistifikovao. Naročito zanimljivo mi je bilo da je Stiv Tešić, koji je takođe bio Užičanin, jedanput direktno „pobijedio“ Alena u bici za Oskara za najbolji originalni scenario kad su obojica bili nominovani, a to je, vidimo danas, bio jedan od najboljih Alenovih scenarija uopšte. Najintrigantnije, međutim, je to što može izgledati da Alen i Simović dolaze iz različitih epoha. Alen je neurotik, džezer, erotoman, sav uronjen u pop-kulturu, dok je Simović, riječima koje je ovih dana ispisao Svetislav Basara, „pribran, uredan i organizovan čovek (…) pesnik koji uspeva da toliko duboko zaroni u arhajske slojeve jezika, do kojih se ne dospeva bez teških duhovnih, duševnih i životnih lomova (…) pesnik Geteovog tipa koji dosežu najviše poetske vrhunce, a da pritom ostaju stabilne ličnosti, dobro integrisane u društvo. Takvi pesnici naprosto imaju više duhovne snage i bolje podnose život sa svim njegovim nedoumicama, mrakovima i posrnućima, nego njihove uklete kolege po peru“.
Na vijest o smrti Ljubomira Simovića stigli su tipični agencijski članci koje možda nije neumjesno parafrazirati, makar zbog informativne vrijednosti i zbog podsjećanja: Srpski pjesnik i dramski pisac Ljubomir Simović (1935-2025) preminuo je 17. aprila u Beogradu. Simović, rodom iz Užica, diplomirao je na Filološkom fakultetu u Beogradu istoriju jugoslovenske književnosti i srpskohrvatski jezik, za vrijeme studija je radio kao urednik studentskog književnog časopisa Vidici, a radni vijek je proveo kao urednik u kulturnoj redakciji Radio Beograda. Objavio pjesničke knjige „Slovenske elegije” (1958), „Veseli grobovi” (1961), „Poslednja zemlja” (1964), „Subota” (1976), „Um za morem” (1982), „Deset obraćanja Bogorodici Trojeručici hilandarskoj” (1983), Istočnice (1983), „Igla i konac” (1992), „Ljuska od jajeta” (1998), „Planeta Dunav” (2009) i druge. Napisao je drame „Hasanaginica”, „Čudo u Šarganu”, „Putujuće pozorište Šopalović” i „Boj na Kosovu”, koje su izvođene na mnogim našim scenama, kao i u inostranstvu. Simović je posvećeno pisao i eseje o srpskim pjesnicima i dramskim piscima, poput knjige „Duplo dno”, i likovnim umjetnicima „Čitanje slika” (2023), a napisao je i dnevnik snova „Snevnik” (1998) i roman „Užice sa vranama” (1995). Tu je i serija knjiga rasprava o aktuelnim književnim, kulturnim, društvenim i političkim pitanjima „Galop na puževima” (1994), „Novi galop na puževima” (1999), „Guske u magli” (2005), „Obećana zemlja” (2007), „Neslana so” (2023) i druge. Kako se vidi, imao je dara za lijepe naslove.
Pominjana drama „Boj na Kosovu“ je i ekranizovana. Režiser filma iz 1989. godine, o čuvenoj šeststotoj obljetnici bitke, bio je Zdravko Šotra, a scenarista sam Simović. Imajući u vidu da je govor Slobodana Miloševića na Gazimestanu, a povodom bitke, naknadno u najvećem dijelu javnosti prepoznat kao simbolički početak rata i oko filma su se stvarale razne kontroverze dio kojih se prenosio i na ličnost Ljubomira Simovića. Naročito se to odnosilo na „Himnu kosovskih junaka“, odnosno Simovićevu pjesmu poznatu i kao „Hriste Bože“ koju su kao svoju himnu koristile zloglasne Crvene beretke. Ipak, u praktično cijeloj srpskoj javnosti, i u Prvoj i u Drugoj Srbiji, ako danas ima smisla koristiti te dihotomije, umjetnička vrijednost Simovićeve poezije i dramskog pisma nije dovođena u pitanje. Posljednjih godina, praktično otkad je Aleksandar Vučić postao očigledno najmoćnija ličnost u zemlji, Simović je bio aktivan protivnik njegove vlasti i opozicionar. Vidjelo se to u intervjuima i javnim nastupima, ali i u činjenici da je bio jedan od tvoraca Inicijative ProGlas. I u prvim reakcijama na njegovu smrt vidi se taj konsenzus oko jednog autora u društvu u kojem je inače vrlo malo konsenzusa. Poklopilo se to sa blokadom dviju zgrada RTS-a, dok Simovićev Radio neometano radi. Nekom sklonom simbolici to bi bilo dovoljno za varijaciju o njegovoj poziciji u ovdašnjoj kulturi.
U jako kratkom periodu, Srbija i srpska kultura izgubili su Bojanu Andrić, Filipa Davida, Ljubomira Simovića i Mirjanu Miočinović. Bili su bliskih generacija, uglavnom su se i poznavali međusobno, a neke srodnosti su bile i dublje, recimo, vezanost Bojane Andrić, Ljubomira Simovića i Filipa Davida za Radio-televiziju Beograd odnosno Radio-televiziju Srbije ili pak snažan antiratni aktivizam Filipa Davida i Mirjane Miočinović, ali ovako, iz perspektive njihovog odlaska, jedna srodnost je najvažnija. To su bili dugi životi, životi duži od prosječnog životnog vijeka čak i na razvijenom Zapadu, životi dostojanstveni i ispunjeni, nekako zaokruženi. Svaka smrt je tragedija, i metafizička i realna bol za bližnje, koliko god pokojnici bili u poodmaklim godinama, ali u nekom simboličkom smislu ovdje se može prizvati naslov jedne Simovićeve knjige „Veseli grobovi“ (kad je već po pravilu knjigama davao tako dobre naslove), naročito u kontekstu kad skoro svakodnevno svjedočimo nekim preranim smrtima, smrtima ljudi koji nisu ni blizu ostvarili svoje potencijale.
Koliko god stereotipno i klišejizirano zvučalo, Ljubomir Simović je preminuo, ali njegovo djelo nastavlja da živi.
