Njegova svetost patrijarh srpski Irinej u subotu, na Sabor Svetih novomučenika jasenovačkih, u hramu Svete Trojice u Pakracu uveo je u tron episkopa slavonskih vladiku lipljanskog Jovana.

Svetom Liturgijom u Sabornoj crkvi Svete Trojice u Pakracu načalstvovao je Njegova Svetost Patrijarh srpski g. Irinej, a sasluživali su Visokopreosvećena gospoda Arhiepiskop Makarije i Mitropoliti crnogorsko-primorski Amfilohije i zagrebačko-ljubljanski Porfirije, Preosvećena gospoda Episkopi kanadski Georgije, osečko-poljski i baranjski Lukijan, budimljansko-nikšićki Joanikije, zahumsko-hercegovački Grigorije, bihaćko-petrovački Atanasije, dalmatinski Fotije, raško-prizrenski Teodosije, zapadnoamerički Maksim, gornjokarlovački Gerasim, kruševački David, srednjoevropski Sergije, timočki Ilarion, moravički Antonije, bregalniči Marko, stobijski David, umirovljeni zahumsko-hercegovački Atanasije, kao i arhimandriti izabrani Episkop jegarski Jeronim i iguman studenički Tihon.

Takođe, molitve Gospodu su prinosili i glavni sekretar Svetog Arhijerejskog Sinoda protojerej-stavrofor dr Savo Jović, starešina beogradske Saborne crkve prota Petar Lukić, sveštenstvo eparhija Slavonske, Šumadijske, Bačke i Raško-prizrenske, arhiđakon Siluan, protođakoni Radoš Mladenović i Igor Davidović, kao i đakoni Vladimir Rumenić i Aleksandar Sekulić.

Svečanom bogosluženju prisustvovali su izaslanik Predsednika Republike Srbije gđa Jasmina Mitrović-Marić, ministar spoljnih poslova g. Ivica Dačić, predsednik Republike Srpske g. Milorad Dodik, direktor Uprave za saradnju sa crkvama i verskim zajednicama dr Mileta Radojević, predstavnici Rimokatoličke crkve i verskih zajednica, lokalne vlasti i mnogobrojni gosti.

Verni narod je pristigao iz svih okolnih mesta, ali i Beograda zahvaljujući požrtvovanoj organizaciji g. Zorana Vučića.

Predajući žezal u ruke novoustoličenog Episkopa slavonskog, Patrijarh srpski g. Irinej je istakao da vladika Jovan poznaje istoriju stradalnog naroda tog kraja. Patrijarh je podsetio da je pastva Eparhije slavonske malena i raštrkana po celom svetu, i naglasio da je dužnost svakog sveštenoslužitelja da brine o svakoj duši hrišćanskoj, a tim više nadležnog Arhijereja. Otuda je Patrijarh srpski poručio novom bratu u Hristu i saslužitelju da brine o svojoj pastvi i čuva svetinje za koje mnogi postradaše.

 

Usledila je beseda novoustoličenog Episkopa slavonskog, Njegovog Preosveštenstva g. Jovana, koju prenosimo u celini:

 

O oltaru pravom na kamenu krvavom, o ikoni i obnovljenju

 

”Slijedeći proročkim izrekama, idući za apostolskim poukama i sljedujući jevanđelskim povijestima, proslavljamo dan obnovljenja. Jer Isaija veli “כֹחַ יַחֲלִיפוּ וּלְאֻמִּים אִיִּים אֵלַי הַחֲרִישׁוּ” – da se ”obnavljaju ostrva Bogu” (Isaija 41:1), podrazumijevajući pod tim Crkve od neznabožaca. A Crkve su ne prosto građevine i ukrasi hramova, nego punoća pravoslavnih koji su u njima, i pjesme i slavoslovlja kojima oni služe Bogu. A i Apostol, to isto poučavajući, zapovijeda da ”hodimo u obnovljenju života” i ”ako je ko u Hristu nova tvar neka se obnavlja” (Rimljanima 6:4, 2. Korinćanima 5:17). Gospodnje pak riječi, pokazujući proročko stanje, vele: ”Bješe praznik obnovljenja u Jerusalimu, i bješe zima” (Jovan 10:22).”[1]

A praznik obnovljenja, Vaša Svetosti, braćo arhijereji i braćo sveštenici, bi začet zaista u zimu, u vrijeme Makaveja, kada u Svetom Gradu bješe podignut ”oltar pravi na kamen krvavi”: kada sveštenik Elazar koji je ”ranije ispred naroda prinosno žrtve i molio se, prinese sebe kao najsavršeniju žrtvu Bogu, očistiteljnu za sav narod,”[2] On tada privede Salomoniju i djecu njenu da ”za otačku vjeru i Zakon”[3] po cijenu života odbiju idolsku žrtvu na koju ih prisiljavahu neznabošci koji bjehu i jerusalimski hram tada zauzeli i oskvrnili, i da svojom mučeničkom krvlju osveštaju Ime – השם קידוש – koje je iznad svakog Imena.

A za spomen ostade da je o obnovljenju hrama u Jerusalimu, nakon što on bi povraćen i obnovljen i posvećen od Makaveja, osam dana kandilo čudesno gorilo od ulja koje se samo obnavljalo, na broj onih koje je sveštenik Eleazar poveo u mučeništvo koje do dan danas svjedoči, po riječima Velikoga Grigorija da ”nijedan od onih koji su pre Hristova dolaska skončali, nije to savršenstvo postigao bez vjere u Hrista Mesiju”.[4]

A da bi tu ljubav prema podvižničkim stradalnicima imali i u ovoj Panoniji u kojoj smo se okupili danas, braćo i sestre, to učini onaj narod i uzrast, koji u mladim vijekovima hrišćanstva bješe u Sopiani i Sirmiumu ”javno napadan i potajno izložen zasjedama” onih koji poricahu punoću božanstva Hristova slijedeći svoga učitelja, bezumnoga Arija, kao što će i svaki krvomutnik u Crkvi do dana današnjega da svoje zlostorstvo započne poricanjem punoće i jednosuštnosti božanske i ljudske prirode Hristove.

Bila je to u Panoniji ”zima duhovna u kojoj neprijatelji Božiji izazivaše bure i nemire zločinstva protiv opšteg Spasitelja,”[5] kada je Amvrosije, episkop Milana, preko svoga prestonog grada i kraja iz Rima prenio slavu mučenika u Ilirik, da bi u mučenicimama kao u najsavršenijim ikonama Hristovim, mi u Panoniji i Iliriku, od Pečuja do Beške i od Sardike do Soluna uvidjeli i u djelima ruku hrišćana razasutim po drevnim nekropolama posvjedočili ”stradanja Gospodnja za nas, krst, grob, ad umrtvljen i pobjeđen vaskrsenjem, samo spasenje koje je naš Prvi Podvigopoložnik i Vjencedavac izvršio posred zemlje,”[6] što će reći u Svetom Gradu – הקודש עיר – za koji i Nikon Jerusalimac svjedoči da je oko vaseljene.

A kada su na početku Časnog Posta 863. godine Sveta Braća, zaštitnici Evrope, predvodeći Petočislenike, sa zapadne kapije Carigrada, krenula ka Velikoj Moravskoj noseći sa sobom bogoslovlje ikone potvrđeno u njihovom pokoljenju i pred njihovim očima Pobjedom ikonopoštovanja i Sinodikom Pravoslavlja, romejsku kulturu i na glagoljicu prevedena Sveštena Pisma, počevši od svetajnih riječi da ”Iskoni bje Slovo”, prevodeći usput i ”tajnu službu” Tajne Večere obrela je Panoniju u karolinškom umovanju u kome je poštovanje ikona ”predstavljalo sablazan za one koji obožavaju ili poštuju samo ono što vide”.[7]

Raspete između adoratio, veneratio i decoratio, ne shvatavši ”ljubovnoe počitanie” ikone koje prelazi na prvolik, Libri Carolini su se umjesto na ”carskom putu” o kome su kazivale, obrele na ničijoj zemlji u kome je neznabožačka umjetnost sačuvala svoju pagansku dušu, preobrazivši se u, kako je umjetnik rekao, ”oltar laži ki oblike množi”, koga “razbiti mogoče oltarja ni”.[8]

I kao što Avram dobrovoljno prinošaše jednoga, mada jedinca i obećanoga, Jicha’aka, ”onoga koji će se smejati”, onoga na koga se odnosilo obećanje, tako su i Sveta Braća prinijela sebe na žrtvu Istini, propovjedajući i u Slavoniji, po predanju, osveštavši mesto na kome danas molitve uznosi manastir Sveta Ana, i stradanjem svjedočeći i potvrđujući svoje riječi, i učeći nas da se pomažemo starozavjetnim povijestima, ali i novozavjetnim, i ”odasvud, kao pčela, da sabiramo ono najkorisnije za fino pravljenje i zaslađivanje jedinstvene svijeće, da bi i Starim i Novim Zavetom bio dobro poštovan u nama Bog.”[9]

A taj Bog u nama, odnosno obraz i podobije njegovo upisano u čovjeka, nikada nije zasjao u slavonskim i panonskim ravnicama i brdima, kao u naše vrijeme i pred našim očima. Prvo kada je Vukašin Mandrapa, seljak iz Klepaca u Hercegovini, došavši u Jasenovcu pod nož mučitelja, s mirom i praštanjem Bogočoveka raspetoga na krstu poručio svome dželatu ”Samo ti, sinko, radi svoj posao!” I drugi put, kada je iz Slavoniji na svijet došao i iz nje u svijet krenuo Patrijarh Srpski Pavle, pozivajući nas i vaskoliku vaseljenu da budemo ljudi, ljudi po obrazu i podobiju Božijem, koji svoju bogopodobnost ne daju ni po cijenu stradanja, smrti i nestanka sa zemaljskog šara.

I evo nas, Vaša Svetosti i braćo i sestre, u obnovljenom i obnavljanom domu Trojice u Pakracu, prestonom domu Požeške, Pakračke i Slavonske Episkopije, prizivajući pramučenike Makaveje, pitajući se iskonskim Slovom Svete Braće, i stojeći pod krstom Vukašina i Pavla, i vidjeći u njima tek prvine i korijen žrtava koje nam predstoje, ponavljamo riječi našega predšasnika, jednoga od mnogih velikih koji su ukrasili Slavoniju, da ”moramo da gorimo u želji da se svi spasu kroz Crkvu – kao bogočovječanski organizam kome je glava jedino sam Gospod Isus Hristos, a mi svi udovi toga tela,”[10] ali ponavljajući i da nam je ”procvjetalo rano proljeće blagodati Božijih, u kojima smo se okupili da činimo molitve blagodarenja Bogu za dobre žetve, da bismo još više psalamski rekli: ’Ljeto i proljeće ti si stvorio, sjeti se ovoga’.”[11]

[1] Sinodik u Nedelju Pravoslavlja

[2] Sveti Grigorije Bogoslov, Pohvala Makavejima [3] Ibid. [4] Ibid.

[5] Sinodik u Nedelju Pravoslavlja [6] Ibid.

[7] Libri Carolini

[8] Laibach, Apologija Laibach

[9] Sveti Grigorije Bogoslov, Pohvala Makavejima

[10] Episkop Slavonski Lukijan, Beseda na ustoličenju, Glasnik SPC, 7. juli 1985, str. 167

[11] Sinodik u Nedelju Pravoslavlja

Preuzeto sa stranica SPC